Η χαρτογράφηση σπίλων (ελιών) είναι μια σημαντική εξέταση που βοηθά στην πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του δέρματος, ιδίως του μελανώματος. Περιλαμβάνει την κλινική εξέταση, τη φωτογραφική καταγραφή και ψηφιακή ανάλυση των σπίλων με ειδικό λογισμικό (χαρτογράφηση σπίλων). Η εξέταση αυτή βοηθά στην παρακολούθησή τους ανά τακτά χρονικά διαστήματα, την διατήρηση αρχείου για το ιατρείο αλλά και για τον ίδιο τον ασθενή και τέλος στην αναγνώριση των ύποπτων αλλαγών.
Διαδικασία
Η χαρτογράφηση είναι ανώδυνη και πραγματοποιείται με το μηχάνημα και λογισμικό της FotoFinder. Πιο αναλυτικά περιλαμβάνει τα εξής:
- Κλινική εξέταση: Ο δερματολόγος εξετάζει το δέρμα του ασθενούς μακροσκοπικά για ύποπτους σπίλους και άλλες δερματικές αλλοιώσεις.
- Δερματοσκόπηση: Εξέταση κάθε σπίλου με τη βοήθεια δερματοσκοπίου για ανάλυση του σχήματος, του χρώματος, του μεγέθους και της υφής του.
- Ψηφιακή φωτογράφιση: Χρησιμοποιείται ειδική κάμερα για τη λεπτομερή καταγραφή των σπίλων σε όλο το σώμα. Το αρχείο αποθηκεύεται για να χρησιμοποιηθεί ως μέτρο σύγκρισης στην επόμενη εξέταση.
- Σύγκριση με προηγούμενες εξετάσεις: Αν υπάρχουν προηγούμενες καταγραφές, γίνεται σύγκριση για τον εντοπισμό πιθανών αλλαγών.
- Συμβουλές πρόληψης: Ο γιατρός παρέχει οδηγίες για τη σωστή προστασία και τη συνεχή παρακολούθηση του δέρματος.
Πλεονεκτήματά
Η εξέταση της χαρτογράφησης σπίλων αποτελεί σημαντικό διαγνωστικό εργαλείο των δερματολόγων και μπορεί πραγματικά να σώσει ζωές. Τα σημαντικότερα πλεονεκτήματά της είναι:
- Έγκαιρη ανίχνευση: Εντοπισμός ύποπτων αλλαγών πριν εξελιχθούν σε σοβαρό πρόβλημα.
- Αποφυγή περιττών βιοψιών και δύσμορφων ουλών: Η λεπτομερής παρακολούθηση μειώνει τις περιττές επεμβάσεις.
- Καλύτερη ιατρική παρακολούθηση: Παρέχει πλήρες ιστορικό για τον ιατρό, επιτρέποντας τη σύγκριση με προηγούμενες εξετάσεις.
- Ενίσχυση της Πρόληψης: Ενημερώνει τους ασθενείς για τους κινδύνους και την κατάλληλη προστασία.
Αναγνώριση Ύποπτων Σπίλων – Μέθοδος ABCDE
Η έγκαιρη ανίχνευση ύποπτων σπίλων βασίζεται στην αξιολόγηση συγκεκριμένων κριτηρίων. Αυτά τα κριτήρια είναι γνωστά ως κανόνας “ABCDE” (Asymmetry, Border, Color, Diameter, Evolution) και αποτελούν βασικό εργαλείο για την έγκαιρη ανίχνευση πιθανών μελανωμάτων. Αναλυτικότερα:
- Ασυμμετρία (Asymmetry): Ένας ύποπτος σπίλος δεν έχει συμμετρικό σχήμα. Αν σχεδιάσετε μια γραμμή στο κέντρο του, τα δύο μισά δεν είναι ίδια.
- Ακανόνιστα Όρια (Border): Τα όρια του σπίλου δεν είναι ομαλά, αλλά μπορεί να είναι οδοντωτά ή ακανόνιστα.
- Ανομοιόμορφο Χρώμα (Color): Οι ύποπτοι σπίλοι έχουν ποικιλία χρωμάτων, όπως αποχρώσεις του μαύρου, του καφέ, του κόκκινου ή ακόμα και του μπλε.
- Διάμετρος (Diameter): Οι σπίλοι με διάμετρο μεγαλύτερη από 6 χιλιοστά θεωρούνται πιο ύποπτοι και πρέπει να παρακολουθούνται.
- Εξέλιξη (Evolution): Οποιαδήποτε αλλαγή στον σπίλο με την πάροδο του χρόνου, όπως αύξηση μεγέθους, αλλαγή χρώματος ή εμφάνιση νέων συμπτωμάτων (π.χ. αιμορραγία, κνησμός), είναι ανησυχητική.
Αν παρατηρηθεί οποιοδήποτε από αυτά τα χαρακτηριστικά σε κάποιον σπίλο, είναι σημαντικό να απευθυνθείτε σε δερματολόγο.
Συχνότητα εξέτασης
Η χαρτογράφηση σπίλων συνιστάται να γίνεται μία φορά τον χρόνο, ώστε να παρακολουθούνται τυχόν αλλαγές. Σε περίπτωση που εντοπιστεί κάποια βλάβη που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, ο δερματολόγος μπορεί να συστήσει πιο σύντομη επανεκτίμηση ή και χειρουργική αφαίρεση.
Η χαρτογράφηση δεν είναι απαραίτητη για όλους, αλλά υπάρχουν συγκεκριμένες περιπτώσεις όπου συστήνεται:
- Άτομα με πάνω από 50 σπίλους
- Οικογενειακό ιστορικό μελανώματος
- Άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα, φακίδες και κοκκινωπά ή ξανθά μαλλιά
- Ιστορικό σοβαρών ηλιακών εγκαυμάτων
- Σπίλοι που αλλάζουν μορφή